روز و
ساعت مانده تا اختتامیه پویش
انّا علی العهد

علی تابع – 2025-08-23 18:22:17

✍️ سفرنامه اربعین: نماز جماعت، خانواده و فناوری در راه کربلا
*یک تجربه معنوی با نگاهی روانشناختی و جامعه‌شناختی*

 

🖋 مقدمه
امسال، در سال ۱۴۰۴ هجری شمسی (۲۰۲۵ میلادی)، توفیق یافتم تا در سفر اربعین شرکت کنم. این سفر، که نه تنها یک حرکت فیزیکی بلکه یک مهاجرت معنوی به سوی امام حسین(ع) بود، پر بود از لحظات عمیق و درس‌آموز. یکی از برجسته‌ترین این لحظات، شرکت در نمازهای جماعت در میان جمعیت میلیونی زائران بود. در این سفرنامه، می‌خواهم تجربه خود را از نمازهای اربعین با تمرکز بر نقش خانواده در آميختن روش‌های بهره‌برداری درست از فناوری‌های نوین، براساس یافته‌های روانشناختی و جامعه‌شناختی، به اشتراک بگذارم.

🔸️ روز اول: ورود به خاک عراق
سفر من از مرز مهران آغاز شد. با ورود به خاک عراق، اولین چیزی که توجه مرا جلب کرد، اتحاد و همبستگی میان زائران بود. خانواده‌ها از اقوام مختلف، با زبان‌ها و فرهنگ‌های متفاوت، در کنار هم راه می‌رفتند. در اولین توقف، در یک حسینیه کوچک، نماز جماعت برپا شد. آنچه مرا شگفت‌زده کرد، استفاده هوشمندانه خانواده‌ها از فناوری بود. یک پدر خانواده با گوشی خود، عکس‌هایی از صفوف منظم نمازگزاران می‌گرفت و بلافاصله آن را در گروه خانوادگی خود به اشتراک می‌گذاشت. این عمل نه تنها باعث می‌شد اعضای خانواده که در سفر نبودند، در این لحظات معنوی شریک شوند، بلکه حس تعلق و وحدت را در میان زائران تقویت می‌کرد.

🔸️ روز سوم: نماز در میان جمعیت میلیونی :
با نزدیک شدن به کربلا، جمعیت بیشتر و بیشتر می‌شد. در یکی از توقف‌ها، در نزدیکی شهر نجف، نماز ظهر و عصر را در میان جمعیتی عظیم خواندیم. در اینجا بود که نقش خانواده در آميختن فناوری و معنویت به وضوح دیده می‌شد. یک مادر جوان، با استفاده از گوشی خود، فیلم کوتاهی از نماز جماعت ضبط کرد و آن را با شرح کوتاهی در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشت. او در شرح خود نوشته بود: «اینجا همه یک خانواده‌ایم.» این جمله عمیقاً مرا تحت تأثیر قرار داد.

🔸️ از منظر روانشناختی، این رفتار نشان‌دهنده نیاز انسان به اتصال و اشتراک‌گذاری تجربیات معنوی است. براساس نظریه آبراهام مازلو، نیاز به تعلق و عشق از نیازهای اساسی انسان است. خانواده‌ها با استفاده از فناوری، این نیاز را برآورده می‌کنند و در عین حال، معنویت را در فضای دیجیتال نیز گسترش می‌دهند.

 

🔸️ روز پنجم: ورود به کربلا
بالاخره به کربلا رسیدیم. لحظه‌ای که حرم امام حسین(ع) را دیدم، احساسی وصف‌ناپذیر بود. در صحن حرم، نماز جماعت با شکوهی برگزار شد. در اینجا، خانواده‌ها نه تنها از فناوری برای ثبت لحظات استفاده می‌کردند، بلکه آن را به عنوان ابزاری برای آموزش و انتقال ارزش‌های مذهبی به کودکان خود به کار می‌گرفتند. یک پدر، با استفاده از گوشی خود، عکس‌هایی از نمازگزاران می‌گرفت و برای فرزندانش که در ایران بودند، توضیح می‌داد که این اتحاد و همبستگی چقدر مهم است.

🔸️ از دیدگاه جامعه‌شناختی، خانواده به عنوان واحد پایه جامعه، نقش کلیدی در انتقال ارزش‌ها و هنجارها دارد. استفاده درست از فناوری در چارچوب مذهبی، نشان‌دهنده توانایی خانواده در تطبیق با تغییرات اجتماعی و حفظ هویت فرهنگی و مذهبی است.

🔸️ روز هفتم: بازگشت و تأملات
در راه بازگشت، به تجربیات خود فکر می‌کردم. نمازهای اربعین نه تنها یک مراسم مذهبی، بلکه نمادی از وحدت و همبستگی بودند. خانواده‌ها با استفاده هوشمندانه از فناوری، توانستند این پیام را به سراسر جهان برسانند. فناوری، که گاهی به عنوان عامل دوری انسان‌ها از یکدیگر شناخته می‌شود، در این سفر به ابزاری برای تقویت پیوندهای خانوادگی و گسترش معنویت تبدیل شده بود.

🔸️ نتیجه‌گیری
سفر اربعین برای من تنها یک سفر مذهبی نبود، بلکه درس بزرگی در مورد نقش خانواده و فناوری در جامعه معاصر بود. خانواده‌ها با آميختن روش‌های بهره‌برداری درست از فناوری‌های نوین، نشان دادند که می‌توان از ابزارهای مدرن برای تقویت ارزش‌های مذهبی و انسانی استفاده کرد. این تجربه نه تنها دیدگاه مرا نسبت به فناوری تغییر داد، بلکه مرا به اهمیت نقش خانواده در حفظ و گسترش معنویت در دنیای امروز آگاه کرد.
🔸️امیدوارم این سفرنامه بتواند الهام‌بخش دیگران باشد تا از فناوری به عنوان ابزاری برای تقویت پیوندهای انسانی و گسترش پیام‌های معنوی استفاده کنند.
🔸️ *«إِنَّ هَذَا الْعَمَلَ لَا یُضَیَّعُ»*
( همانا این تلاش هرگز تباه نخواهد شد. )

🖋 علی تابع، کارشناسی ارشد آموزش و بهسازی منابع انسانی دانشگاه علامه طباطبایی تهران

 

دسته بندی